Бүгінгі таңда Қазақстанда астықты терең өңдеу бойынша үш зауыт жұмыс істейді. Іске асыру сатысында тағы 4 жоба бар. Жетісудағы «Жаркент крахмал зауыты» ЖШС жылдық қуаты 150 мың тонна жүгеріні қайта өңдейді; Алматы облысындағы «Азия-Агрофуд» ЖШС (60 мың тонна жүгері, крахмал, крахмал сірнесі және крахмал шәрбатын) және СҚО-дағы «Биооперейшн» ЖШС-250 мың тонна бидай (крахмал, глютен, биоэтанол, ауыл шаруашылығы жануарларына арналған жем) өндіреді.
«2023 жылы Қазақстанда барлығы 111 мың тонна крахмал өнімдері өндірілді. Бұл 27,7 мың тонна жүгері крахмалы, 2022 жылы бұл көрсеткіш 15,5 мың тоннаны құрады; 21,1 мың тонна бидай крахмалы, 2022 жылғы көрсеткіш 19,7 мың тонна болды; 51,8 мың тонна крахмал сірнесі, 2022 жылғы көрсеткіш – 57,3 мың тонна; 10,1 мың тонна глютен, 2022 жылы бұл көрсеткіш 10,7 мың тоннаны құрады», — деп мәлімдеді ауыл шаруашылығы вице-министрі Азат Сұлтанов.
2023 жылы астықтан өңделген өнім экспортының көлемі едәуір өсті: жүгері крахмалы – 11,5 мың тонна (2022 жылы 9,3 мың тонна), бидай крахмалы – 15,7 мың тонна (2022 жылы 10,6 мың тонна), глютен – 6,9 мың тонна ( 2022 жылы 7,7 мың тонна), крахмал сірнесі – 19,4 мың тонна (2022 жылы 16 мың тонна). Өткен жылғы импорт 265 тонна бидай крахмалын, 4,2 мың тонна жүгері крахмалын, 8,1 мың тонна крахмал сірнесін, 76,1 тонна глютенді құрады.
2028 жылға дейін астықты терең өңдеу бойынша тағы үш жобаны іске асыру жоспарлануда. Қазақстандық «Qostanai Grain Industry» ЖШС Қостанай облысында жылдық қуаты 415 мың тонна астықты терең өңдеу жобасын бастады. Кәсіпорын лизин, глютен, биоэтанол, көмірқышқыл газын шығаратын болады. Пайдалануға беру мерзімі – 2027 жыл, 650 жұмыс орнын ашу жоспарлануда. Түркістан облысында «Қазкрахмал» ЖШС крахмал өнімдерін өндіру үшін жүгеріні өңдеуді жоспарлауда. Қайта өңдеу қуаты – жылына 100-150 мың тонна. Пайдалануға беру мерзімі – 2026 жыл. 500 жұмыс орнын ашу көзделуде. Түркиялық Tiryaki Agro компаниясы Катарлық Hassad Food компаниясымен бірлесіп Астанада қуаты жылына 240 мың тонна астықты терең өңдеу бойынша жобаны бастады. Крахмал, глютен, глюкоза-фруктоза шәрбаты түріндегі соңғы өнімдерді әлемдік нарықтарға экспорттау жоспарлануда. Пайдалануға беру мерзімі – 2026 жыл. 250 жұмыс орнын ашу көзделіп отыр.
Қазіргі сәтте жалпы қуаты жылына 2 млн тоннадан асатын бидай мен жүгеріні терең өңдеу бойынша тағы төрт инвестициялық жоба бойынша келіссөздер жүргізіліп, пысықталып жатқаны айтылды.
Вице-министр Азат Сұлтановтың айтуынша, Қазақстанда өндірілетін астық көлемі барлық қолданыстағы және жаңа қуаттарды жүктеу үшін жеткілікті.
Мемлекет тарапынан астықты терең қайта өңдеу жөніндегі жобаларға, яғни технологиялық күрделілігі жоғары заманауи кәсіпорындар, ауқымды инвестициялық қолдау көрсетілуде. Жұмыс істеп тұрған өндірістерді салу және кеңейту кезіндегі инвестициялық субсидиялар, негізгі және айналым қаражаттарына кредит беру кезінде пайыздық мөлшерлемені арзандату, салықтық преференциялар қарастырылған.
Серік Жұманғарин астықты терең өңдеу бойынша жобаларды іске асыратын кәсіпорындардың басшыларын тыңдап, мемлекет тарапынан барлық қажетті қолдау көрсетілетінін атап өтті. Жобаның әрбір кезеңін уақтылы іске асырудың маңызын ескере отырып, вице-премьер ай сайын жоба жетекшілерімен кездесулер өткізуді тапсырды.
