Пандемия кезінде ұжымдық іс-қимылдың маңыздылығы мен тиімділігі туралы түсінік пайда болды. Қайырымдылық пен еріктілік жалпы ұлттық сипатқа ие болып, әлеуметтік нормаға айналды. Тарихта алғаш рет Қазақстанның Азаматтық форумы азаматтық қоғам апталығы ретінде қашықтық форматта өтті.
20 мыңға жуық адамды қамтыған 40-тан астам түрлі форматтағы диалог алаңдары өткізілді. Форум қорытындысы бойынша 650-ден астам ұсыным әзірленді. Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі үкіметтік емес секторға барынша қолдау көрсетуде. «Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс, гранттар және сыйақылар туралы» Заңға өзгерістер енгізу бойынша жұмыс тобы құрылды, бұл коммерциялық емес ұйымдардың қажеттіліктеріне жауап береді. Сондай-ақ, гранттарды үлестіру әдістемесін өзгерту, гранттық қаржыландыру рәсімдерінің ашықтығын қамтамасыз ету бойынша жұмыстар басталды. Үкіметтік емес сектор бұл бастамаларды қолдайды. Бұл туралы ҚР АҚДМ кеңейтілген алқа отырысында Қазақстанның Азаматтық альянсының президенті Бану Нұрғазиева мәлімдеді.
Оның айтуынша, заңның жетілдірілмеуі 15 жыл бойы үкіметтік емес сектордың институционалдық дамуына кедергі келтіруде.
«Мысалы, заң кез келген материалдық-техникалық құралдарды, соның ішінде компьютерлерді, ксероксты немесе жиһазды сатып алу құқығына тыйым салады. Сонда ауылдық ҮЕҰ қалай дамытуға болады? Бұдан басқа, ҮЕҰ «жобадан жобаға» немесе «конкурстан конкурсқа» қағидаты бойынша жұмыс істейді. Мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты Мемлекеттік сатып алу туралы заңмен реттеу рәсімдердің ұзақтығы мен күрделілігіне байланысты әлеуметтік маңызы бар жобаларды іске асыру процесін қиындатады.
Әкімдер өңірлік проблемаларды шешу үшін үкіметтік емес ұйымдарға қаражат бөлуге дайын, бірақ ең төмен құнын ұсына отырып, жобаны басқа өңірлерден ҮЕҰ жеңіп шығатынына келіспейді. Маңғыстау облысында жобаны Алматы қаласында тұрып, өңірдің әлеуметтік проблемалары мен ерекшеліктерін білмей іске асыру шындыққа жанаспайды», - деп атап өтті спикер.
Альянс басшысы сондай-ақ сатып алу рәсімдерінің ұзақ мерзімдерін белгіледі, олар кешіктіріледі, сондай-ақ іске асыру мерзімдері қандай да бір себептермен күнтізбелік жылға емес, қаржы жылына байланысты. Яғни, қазан айында жасалған келісім-шарт қараша айының соңына дейін аяқталуы керек. Нәтижесінде сапа зардап шегеді.
Тағы бір проблемалық мәселе – мемлекеттік органдардың қоғамдық бірлестіктермен өзара іс-қимылының болмауы. Мемлекеттік әлеуметтік тапсырысқа орталық деңгейде қаражат бірнеше министрлікте ғана қарастырылған. Сонымен қатар, күрделі эпидемиологиялық жағдай, экономикалық тұрақсыздық жағдайында халықпен диалог орнату және түсіндіру жұмыстарын жүргізуде қоғамдық институттар өкілдерінің қызметтері бұрынғыдан да сұранысқа ие. «ҮЕҰ мобильді және жедел, қоғамның сеніміне ие және медиатор ретінде әрекет ете алады. Мысалы, олардың әлеуетін Қашықтықтан оқытуға көшуге байланысты мәселелерді шешуде қолдануға болады; пандемия кезінде кірісті жоғалту арқылы жәрдемақы төлеу кезінде туындаған проблемалар. Жоғарыда баяндалғанды ескере отырып, мемлекеттік органдар қызметінің тиімділігін бағалау рейтингіне «үкіметтік емес сектормен өзара іс-қимыл» критерийін енгізуді ұсынамыз. Қазақстанның Азаматтық альянсы елдің ең ірі коммерциялық емес ұйымы бола отырып, кең өңірлік құрылымы бар тиімді коммуникация қалыптасатын, бас тарту мен қабылдамау энергиясын жасампаздық энергиясына және ортақ игілік үшін жұмыс істеуге деген ұмтылысқа айналдыратын негізгі диалог алаңына айналуы мүмкін», - деп мәлімдеді Бану Нұрғазиева.
