03.01.2022 _ 16:50

Көрші елдерде газ бағасы айтарлықтай жоғары. Тиісті бақылаушы органдар ішкі нарықтың қажеттіліктеріне карастырылған газды заңсыз елдің сыртына алып шығудың көптеген фактілерін тіркеді

2017 жылы Энергетика министрлігі орта мерзімді перспективада газдың мүмкін болатын тапшылығын болжады. Бұған себеп ретінде газдың өте төмен бағасы, тұтынудың белсенді өсуі және өндірісті одан әрі дамыту мүмкіндігі болмауын келтіруге болады. Осыған байланысты сұйытылған газ нарығын біртіндеп либерализациялау туралы шешім қабылданды. Бұл үшін 2018 жылы «Газ және газбен жабдықтау туралы» Заңына газды электрондық сауда алаңдары арқылы саудалауға 2019 жылдан бастап кезең-кезеңімен өтуді көздейтін түзетулер енгізілді. Орталық коммуникациялар қызметінде өткен брифингте ҚР Энергетика министрі Мағзұм Мырзағалиев осы механизмді түсіндіріп өтті.
иллюстративное фото с сайта enerji.media


Үш жылдың ішінде (2019-2021 гг.) 5% саудадан бастап электрондық сауда алаңдары арқылы өткізілетін сұйытылған газ көлемдері ұлғайды. 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап Заңға сәйкес газ саудасының тауарлық биржалар арқылы толық, яғни 100% өтті.  


«Электрондық сауда-саттық арқылы газды сату нарықтың барлық қатысушылары үшін тең және кемсітпейтін жағдай жасайды және ТМД-ның қажетті көлемін тікелей өндірушілерден сатып алуға мүмкіндік береді. Электрондық саудаға көшу сұраныс пен ұсыныс негізінде ТМД-дағы бағаны теңдестіруге мүмкіндік береді, бұл өндірушілер үшін тартымды жағдайлар белгілеуге мүмкіндік берді және болашақта жаңа өндірістік қуаттар құруға инвестициялар тартуға үміттенеміз. Нарықтық тетіктер бәсекелестіктің дамуына оң әсер етеді, делдалдардың нарыққа әсерін болдырмайды, баға саясатына, сондай-ақ шағын және орта бизнестің дамуына қолайлы жағдайлар жасайды. Осы шаралардың арқасында «ҚазМұнайГаз» ҰК Жаңаөзен қаласындағы жаңа газ өңдеу зауытының құрылысына инвестиция салуға шешім қабылдады. Жұмыс істеп тұрған зауыт 90%- дан астам тозғанын атап өткім келеді. Жоғарыда айтқанымдай, төмен бағаларды сақтау кезінде тұтынудың едәуір өсуі өндіруші зауыттар үшін осы шикізатты өндірудің тартымсыздығына алып келді және кейіннен осы саланың ықтимал жоғалуына әкелуі мүмкін еді. Сонымен қатар, көрші елдерде газ бағасы айтарлықтай жоғары болған кезде, тиісті бақыланатын органдар ішкі нарықтың қажеттіліктеріне арналған газды елден тыс жерлерге заңсыз әкетудің бірнеше фактілерін тіркеді», - деп түйіндеді спикер.