Ғарыштық мониторинг цифрландырудың сенімді құралы болып табылады. Жерді қашықтықтан зондтау негізінде ғарыштық суреттер өңделеді, талданады. Бұдан әрі талдамалық ақпарат геопортал арқылы интернет бойынша мемлекеттік органдарға беріледі.
Осылайша, бірінші бағыт шеңберінде өндіріс пен тұтынуға мониторинг жүргізіледі. 39 қала және олардың айналасында 50 км зерттелуде. Заңсыз үйінділер анықталған кезде, олар геопорталда көрсетіліп, Экология министрлігінің инспекторларымен тіркеледі. Кәдеге жаратылғаннан кейін әкімдіктер геопорталда анықталған бұзушылықтарды жою туралы есеп береді. Ғарыштық мониторинг басталғалы бері соңғы екі жылда стихиялық полигондар саны азайып келеді, деп атап өтті Аэроғарыш комитетінің төрағасы.
Сондай-ақ, Б.Оралмағамбетовтың айтуынша, еліміздің орман, су ресурстарына ғарыштық мониторинг жүргізілуде. Су тасқыны қаупі бар кезеңде ғарыштық суреттер ТЖМ беріледі, морена көлдері мен олардың жай-күйі бақыланады. Ведомствоның бақылауында орман және дала өрттерінің жағдайы да бар. Осылайша, «Семей орманы» өрт кезінде аэроғарыш ведомствосы 8 маусымда басталған өрттің суреттерін ұсынды, өрт кезіндегі жағдайды бақылап, өртенген орман алаңын түсірді.
Жерді пайдалану мониторингіне ерекше назар аударылады. 2022-2023 жылдары 1 млн гектарға жуық пайдаланылмайтын егістік жерлер және 12 млн гектарға мал жоқ жайылымдық жерлер анықталды.
Осы жылы егіннің 18,8%-ы жақсы жағдайда. 41%-дан астамы ластанған, деп атап өтті спикер. Сондай-ақ, ол елдегі елді мекендер мен қалалар ішіндегі жерлерді өз бетінше басып алу туралы ақпаратты жариялады. Мысалы, 2022 жылы бұзушылықтары бар 444 мың жер учаскесі анықталды. Биыл 22 қалада мониторинг жүргізілуде. Бірінші жартыжылдықта ол 11 қалада жүргізілді. Бұзушылықтарға жол берілген 118,5 мың жер учаскесі анықталды.
«2023 жылдың бірінші жартыжылдығында жер қойнауын пайдалану бойынша 417 заңсыз өндіру орны, 118,5 мың тіркелмеген жер учаскесі, 14 орман кесу, 3 мыңға жуық заңсыз қоқыс үйінділері анықталды», – деп атап өтті Комитет төрағасы.
Бұл ретте Б. Оралмағамбетов әкімдіктерге берілетін жер қатынастары саласындағы анықталған бұзушылықтар уақытылы өңделмейтініне қынжылды. Мысалы, Алматы, Маңғыстау, Атырау және Абай облыстарында 20%-дан аз өңделеді.