Мемлекеттік сектордың азаматтық қоғаммен және еліміздің халқымен отандық денсаулық сақтау жүйесі мен халықтың денсаулығын жақсарту саласындағы диалогты шоғырландыруға бағытталған "100 күн – 100 мәселе" жобасы іске қосылған сәттен бастап 90 күн өтті.
Денсаулық сақтау министрлігіне, сондай-ақ министрдің жеке мессенджеріне, поштасына келіп түсетін азаматтардың өтініштерін біріздендіру, талдау және жедел қарау үшін https://100suraq.kz электрондық платформа жұмысқа енгізілді, бұл өтініштерді олардың дереккөзі, сипаты және өтініш авторлары бойынша жіктеуге мүмкіндік берді.
Осы жылдың 11 қаңтарынан 05 сәуіріне дейінгі кезеңде кері байланыстың барлық арналары бойынша біздің отандастарымыздан 1 547 өтініштер пен ұсыныстар келіп түсті. Оның ішінде Министрлік авторларға 1 438 өтініш бойынша жауап берді және жұмыс барысында 109 өтініш бар.
Денсаулық сақтау министрлігі азаматтардың, медициналық және сараптамалық қоғамдастықтың түрлі мәселелер бойынша келіп түскен өтініштерге түсініктеме бергенін атап өткен жөн.
Қолданыстағы нормативтік-құқықтық базаны жетілдіруге, амбулаториялық және стационарлық көмекті ұйымдастыру, ана мен бала денсаулығын қорғау, дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету, медицина қызметкерлерінің біліктілігін арттыру, медицина қызметкерлерінің жалақысын арттыру, дәрігерлердің бұрын берілген біліктілік санаттарын төлеу, балалар мен ересектер емханаларын бөлу, ұйымдардағы балалар мамандарының санын ұлғайту, жаңа бастамаларға қатысты, МӘМС шеңберінде медициналық көмек алу және басқа да өзекті мәселелер бойынша сұрақтар келіп түсті.
Сонымен қатар, "100 күн – 100 сұрақ" жобасы Қазақстан азаматтарының денсаулық сақтау саласында тап болатын ең өткір әлеуметтік қиындықтарды анықтауға мүмкіндік берді.
Қазақстандықтардың дәрілік заттардың болуына алаңдаушылық білдіретінін ескере отырып, Денсаулық сақтау министрлігі дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың қолжетімділігін қамтамасыз ету бойынша жұмыс жүргізуде.
Осылайша, бөлшек сауда секторындағы дәрілік заттарға баға белгілеу мәселелері қаралды.
Көтерме және бөлшек саудада дәрілік заттардың 7 256 сауда атауына шекті бағалар бекітілді, оның шеңберінде дәрілік заттардың 6 600 сауда атауына немесе дәрілік заттардың 90% - ына шекті бағалар 2021 жылғы деңгейде сақталып, 153 препаратқа баға төмендетілді.
Сондай-ақ, тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттардың шекті бағаларына 2022 жылға арналған сатып алудың проблемалық мәселелерін шешу мақсатында шекті бағаларды арттыру бөлігінде өзгерістер енгізілді.
Бірыңғай дистрибьютор амбулаториялық дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету үшін дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың және стационарлардың 94% - дан астамын сатып алуды жүзеге асырғанын атап өткен жөн.
Бірыңғай дистрибьютордың қоймаларына дәрілердің 50% - дан астамы жеткізілді.
Бөлшек сегментте республиканың барлық өңірлерінде тұрақтандыру қорларында және ірі көтерме дәріхана қоймаларында дәрілік заттар қоры қалыптастырылған.
2022 жылғы қаңтардан бастап заңды тұлғалардың ұсыныстарын, сондай-ақ азаматтардың ҚР денсаулық сақтау саласын жақсарту бөлігіндегі ұсыныстарын ескере отырып, Министрлік дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды сатып алуды ұйымдастыру мен жүргізуге, тегін амбулаториялық емдеу үшін дәрілік заттардың, оның ішінде орфандық аурулары бар пациенттерді дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету, дәрілік заттардың тізбесін кеңейтуге қатысты бірқатар нормативтік-құқықтық актілерге өзгерістер енгізу жөніндегі іс-шараларға бастамашылық жасады.
Азаматтардың көптеген өтініштері арнайы мамандарға терапевттің қарауынсыз жазылу мәселелерімен байланысты.
Халықты мамандарға жазу тәртібін жеңілдету үшін Денсаулық сақтау министрлігі амбулаториялық жағдайларда мамандандырылған медициналық көмек көрсету қағидаларына байланысты нормативтік құқықтық актілердің жобаларын әзірледі, онда белгілі бір жағдайларда учаскелік дәрігерден жолдама алмай мамандармен қабылдану тәртібі айқындалған (шұғыл жағдайлар мен жарақаттар, оның ішінде офтальмологиялық, оториноларингологиялық және басқа да жарақаттар кезінде; тіркелген жері бойынша акушер-гинекологқа, психологқа шұғыл және жоспарлы стоматологиялық көмек көрсету; онкологиялық және гематологиялық бейіндегі ауруға, динамикалық бақылау ауруының бейіні бойынша күдіктену, бір жағдай шеңберінде бейінді маманға қайта қабылдау кезінде, неоплазмаға күдіктену кезінде және т.б.).
Министрлік бастапқы онкологиялық пациенттің бағытын бекітіп, оның шеңберінде онкологиялық ауруға күдікті пациенттер "жасыл дәліз" бойынша, яғни жалпы кезектілік пен шектеулерден тыс, 15 жұмыс күні ішінде амбулаториялық-емханалық деңгейде консультация алады және тексеріледі.
Өз кезегінде, "жасыл дәліз" онкопатологияның алғашқы диагнозын уақтылы қоюға және пациентті мамандандырылған тереңдетілген тексеруге және онкологиялық диспансерге емдеуге жіберуге мүмкіндік береді.
Консультациялар мен тексерулерден уақтылы өтуді мониторингілеу мақсатында өңірлерде амбулаториялық деңгейде медициналық көмек көрсету кезінде бастапқы онкологиялық пациент бағдарының орындалуын қадағалауға мүмкіндік беретін ахуалдық орталықтар құрылды.
Сондай-ақ дәрігерлік-консультациялық комиссияның қызметі туралы ережелер, халыққа трансфузиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты әзірленіп, бекітілді, скринингтік зерттеулерге жататын адамдардың нысаналы топтарын, сондай-ақ осы зерттеулерді жүргізу қағидаларын, көлемі мен кезеңділігін бекіту туралы бұйрыққа, мектепке дейінгі жастағы балаларды, мектеп жасындағы, сондай-ақ техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім беру ұйымдарының оқушыларын қоса алғанда, халықтың нысаналы топтарын профилактикалық медициналық қарап-тексеруді жүргізу кезеңділігінің қағидаларына өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.
Қазақстан Республикасында медициналық-санитарлық алғашқы көмек көрсетуді ұйымдастыру стандартын жетілдіру, амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарының қызметі және т. б. мәселелер бойынша ұсыныстар берілді.
Бастапқы медициналық көмекті жетілдіру жөніндегі іс-шаралар ""Дені сау ұлт" әрбір азамат үшін сапалы және қолжетімді денсаулық сақтау" ұлттық жобасы аясында (бұдан әрі - Ұлттық жоба) және халықтың кең тобының, оның ішінде ауылдық жерлерде тұратындардың 2021-2025 жылдарға арналған мобильділігі мен қолжетімділігі жағына қарай медициналық-санитариялық алғашқы көмектің қолжетімділігін жақсарту жөніндегі іс-шаралар жоспары шеңберінде жалғастырылатын болады.
Ұлттық жоба мен іс-шаралар жоспары шеңберінде кемінде 500 МСАК объектісін, сондай-ақ ауылда 420 нысанын салу, күрделі жөндеу және жаңғырту көзделген және 350 МСАК объектісіне күрделі жөндеу жүргізілетін болады.
Желінің мемлекеттік нормативін жетілдіру мақсатында бұйрық жобасы әзірленді, онда 50 адамға дейінгі елді мекендерде халықты медициналық қызметкермен қамтамасыз ету жоспарлануда, бүгінгі күні шамамен 10 мың адамнан тұратын 400-ге жуық осындай ауылдар бар.
Сонымен қатар, халық саны 1500-ден 5000-ға дейін болған жағдайда дәрігерлік амбулатория құру жоспарлануда, дәрігерлік амбулаториямен қамтылғанда халық дәрігерлік персоналмен (жалпы практикалық дәрігер, педиатр, терапевт) қамтамасыз етіледі, бұл көрсетілетін медициналық қызметтер тізбесін кеңейтеді.
Сондай-ақ, ауыл халқына медициналық көмектің қолжетімділігін қамтамасыз ету мақсатында медициналық көмек көрсету көлемі бойынша облыстық ауруханаларға балама болып табылатын көп бейінді орталық (ауданаралық) ауруханаларды (МБҚ) ұйымдастыру мәселесі пысықталуда.
Осы стационарлардың құрылымында жіті миокард инфарктісі кезінде инсульт орталығын және/немесе тері арқылы коронарлық араласу орталығын, 2-деңгейдегі перзентхана үйін, эндоскопиялық аз инвазивті операциялар жүргізу үшін хирургия бөлімшесін, политравма кезінде көмек көрсету үшін травматология бөлімшесін және қазіргі заманғы оңалту бөлімшесін құру жоспарлануда.
Тиісті кадрларды даярлау және қымбат тұратын жабдықтармен жарақтандыру қажеттілігіне байланысты көп бейінді ауданаралық ауруханаларды кезең-кезеңімен ашу болжанып отыр.
Сонымен қатар, цифрландыру, кадрлық әлеуетті дамыту, амбулаториялық - емханалық көмекті қаржыландыру үлесін 60% - ға дейін арттыру жөніндегі іс-шаралар жалғасады.
Елде туберкулез (ТБ) бойынша медициналық көмек көрсету тегін жүргізіледі. Бюджет қаражаты есебінен халықаралық стандарттарға сәйкес ТБ ерте диагностикалаудың, емдеудің және алдын алудың ең заманауи әдістері енгізілді.
Елде туберкулезді емдеу үшін әлемде қолданылатын барлық туберкулезге қарсы препараттар қолжетімді.
Туберкулезді тиімді диагностикалау және емдеу соңғы 2 жылда туберкулезбен ауырған 20 мыңнан астам адамның өмірін сақтап қалуға мүмкіндік берді.
АИТВ-инфекциясының диагностикасы мен емі, оның ішінде дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде де жүргізілетінін атап өту керек.
Қазақстан Республикасында АИТВ-инфекциясының таралуы шоғырланған сатыда ұсталады, 15-49 жас тобында – 0,29 (болжам 0,38) құрайды.
2030 жылға дейінгі ДДҰ/ЮНЭЙДС "95-95-95" стратегиясын іске асыру шеңберінде республикада АИТВ-инфекциясына тестілеуге жалпыға бірдей қолжетімділік қамтамасыз етілді. Қазіргі уақытта өздерінің АИТВ-статусын білетіндер - 83%-ды, антиретровирустық терапиямен (АРТ) қамту АИТВ - мен (АӘД) өмір сүретін адамдардың 80% - ын құрады, АӘД вирустық жүктеменің төмендеуі - 86%-ға байқалады.
Өз кезегінде, медицина қызметкерлерінің мәртебесін арттыру мақсатында медицина қызметкерлерінің кәсіби жауапкершілігін сақтандыру туралы заң жобасы әзірленді, ол олардың мәртебесін арттыруға, білікті кадрлардың кетуін азайтуға, денсаулық сақтау мамандарын материалдық ынталандыруға ықпал етеді.
Денсаулық сақтау саласы қызметкерлерінің біліктілігін арттыру механизмі ретінде жұмыс істеген "біліктілік санаты" институтының таратылуына байланысты Министрлік салалық кәсіподақ ұйымдарымен және ұлттық денсаулық сақтау палатасымен бірлесіп 2020 жылға арналған салалық қосымша келісімге қол қойды – 2022 жылы бұрын берілген біліктілік санаттарын беру туралы куәліктердің қолданылу мерзімінің аяқталуына қарамастан, бұрын берілген біліктілік санаттарын (жоғары, бірінші, екінші) ескере отырып, 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап 2022 жылғы 31 желтоқсанға дейін медицина қызметкерлерінің лауазымдық айлықақыларын есептеуді қамтамасыз ету жүргізіледі.
Ауылдық медицинаны дамыту мақсатында Алматы қаласына, Алматы, Ақмола және Атырау облыстарына жұмыс сапарлары жүзеге асырылды, онда халыққа медициналық көмектің сапасын жақсартуға және қолжетімділігін қамтамасыз етуге, бастапқы медициналық көмектің жұмысын жақсартуға бағытталған бастамаларды түсіндіру үшін медициналық және азаматтық қоғамдастықпен кездесулер өткізілді.
Өздеріңіз мәлім болғандай, 2022 жылдың 14 қаңтарында Денсаулық сақтау және балалық шақ мәселелері бойынша әлеуметтік мәселелерді шешу, оның ішінде орфандық аурулары бар балаларға көмек көрсету үшін "Қазақстан халқына" қоғамдық әлеуметтік қоры құрылды.
Қазіргі уақытта қор жұлын-бұлшықет атрофиясы бар төрт балаға жалпы сомасы – 4 млрд.теңгеге Онасемоген абепарвовек (Zolgensma) препаратын сатып алды.
Сондай-ақ, жұлын ауруы бар жиырма екі адамға (20 бала және 2 ересек адам) жалпы сомасы 3,9 млрд теңгеге қажетті дәрілік заттар сатып алынды. Муковисцидоз диагнозы қойылған жиырма алты балаға жалпы сомасы 2,3 млрд теңгеге дәрілік заттар сатып алынды.
Сонымен қатар, дәрілік заттарды одан әрі сатып алу үшін ҚР Денсаулық сақтау министрлігі, "СК-Фармация" ЖШС және "Қазақстан халқына" қоры арасында өзара түсіністік туралы Меморандумға қол қойылды.
2022 жылғы ақпанда Денсаулық сақтау министрлігінің алқасы өткізілді, онда медициналық қоғамдастыққа ҚР ДСМ 2021 жылғы қызметінің нәтижелері, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымымен ынтымақтастық перспективалары, ДДҰ-ның Қазақстан Республикасындағы елдік кеңсесінің қызметі туралы, Ұлттық жобаны іске асырудың 2021 жылғы қорытындылары, Жамбыл облысының денсаулық сақтау саласының жай-күйі, Ақмола облысының ауылдық денсаулық сақтау саласын дамыту туралы ақпарат ұсынылды.
ҚР Денсаулық сақтау министрлігі "100 күн – 100 сұрақ" жобасы аясында халықпен жұмысты алдағы уақытта да жалғастыратын болады.
