2021 жылы ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі 9 операторды тарату бойынша жұмыс жүргізді, оның 5 ведомстволық бағынысты ұйым ретінде қалып отыр, 4 жекешелендірілді не таратылуға жатады.
"Оператор РОП" ЖШС функциясын "Жасыл даму" АҚ пайдасына беруді ескере отырып, қазіргі уақытта операторлар саны – 41 құрайды, оның ішінде 2 жекеменшік ("Сәтті Жұлдыз" АҚ, "Silk Way Monitoring" ЖШС).
Ағымдағы жылдың 3 қаңтарында "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне бәсекелестікті дамыту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Заңға қол қойылды. Заң мемлекеттік монополия тетігін толықтыратын және жетілдіретін "арнайы құқық" институтын құруды көздейді. Кәсіпкерлік Кодекске тиісті өзгерістер 2022 жылғы 1 шілдеден бастап күшіне енеді.
Арнайы құқықтар берілген субъектілерді (операторларды) реттеу мынадай қағидаттарда жүзеге асырылатын болады:
1) монополияға қарсы органмен келісім бойынша уәкілетті орган баға реттеуді жүзеге асырады;
2) басқа заңды тұлғаларға қатысуға тыйым салу;
3) өзге қызметке тыйым салу;
4) ақпараттың жариялылығы мен ашықтығы;
5) арнайы құқықтың енгізілуіне байланысты қызметі қозғалған бизнеске жоғалған пайданы өтеу;
6) нарық қатысушыларын дайындау үшін жарты жылға кейінге қалдыру кезеңі.
Арнайы құқық субъектілерінің тізіліміне қызметі тиісті не аралас тауар нарықтарындағы тауар айналымының жалпы жағдайларына әсер ететін операторлар ғана енгізіледі.
Бүгінгі таңда 18 операторды реттеу көзделіп отыр, қалған 21 оператор реттеуге жатпайды, өйткені олар нарыққа әсер етпейді немесе олардың қызметі табиғи монополиялар туралы заңнамамен реттеледі.
Заңмен жеке операторларды құру процедурасы барынша күрделі. Бұған мемлекеттің 100% қатысуымен Заңды тұлғаларды құру мүмкін болмаған жағдайларда ғана жол беріледі. Үкімет БҚДА-мен бірлесіп, жеке субъектілерге қатысты міндетті конкурс өткізу туралы талап бекітілген операторларды айқындау тәртібін кемінде 5 жылда бір рет бекітеді.
Мемлекет басшысының отандық ірі бизнес өкілдерімен кездесу қорытындысы бойынша берген тапсырмасын ескере отырып, бұл норма жеке операторларды құруға толық заңнамалық тыйым салу пайдасына қайта қаралатын болады. Бұрын қабылданған шешімдер қайта қаралатын болады.
