«Талдаудан кейін әр түрлі топтармен, заңгерлермен, борышкерлердің құқықтарын қорғаумен айналысатындармен «Азаматтардың банкроттығы туралы» Заң ағымдағы редакцияда жұмыс істемейді деген консенсустық қорытынды жасалды. Неліктен? Себебі үшінші және төртінші бапта борышкерлердің басым бөлігі банкроттық рәсіміне кірмеуі үшін бірнеше тиімді кедергілер белгіленген. Біріншіден, үшінші баптың бірінші тармағында борышкерге қойылатын талаптар бар - атқарушылық іс жүргізу және қарызды өндіріп алу туралы талап қою бойынша сот қозғаған іс жоқ. Егер сот орындаушылары палатасының статистикасын қарасаңыз, соңғы 3 жылда атқарушылық іс жүргізулер саны 1 млн-нан артық өсіп келе жатқанын байқайсыз. 2018 жылы 2,8 млн атқарушылық іс жүргізу, 2019 жылы – 3,9 млн, 2020 жылы – 5,1 млн-нан астам. 2021 жылғы статистика жоқ, бірақ үрдіс бойынша, өткен жылы 6 млн-нан астам өндіріс қозғалған болуы мүмкін. Бұл адамдардың барлығы соттан тыс тәртіпке шығу мүмкіндігінен айырылады. Банк лоббиінің өкілдері анық жазған төртінші бап берешекті өндіріп алу, коллекторлық агенттік пен кредиторлар арасында жасалған талаптарды басқаға беру туралы шарттар бойынша міндеттемелерді айқын бөліп көрсетеді, яғни коллекторлық банктердің бүкіл жиынтығы - микроқаржы ұйымдары - егер міндеттемелер оларды орындау мерзімі басталған күннен бастап бес жыл ішінде орындалмаса, соттан тыс банкроттық рәсіміне өтініш беру мүмкін емес дейді. Егер адам объективті қиын жағдайға тап болса, онда ол 56% -ға дейін сыйақы төлейді, ал бұл МҚҰ мен екінші деңгейдегі банктің несие бойынша үлкен пайыздары болса, онда ол 5 жыл ішінде несие берушілердің, коллекторлардың қысымын сезінеді және тыйымс алынған шоттармен экономикалық айналымнан толығымен ажыратылуы керек, содан кейін ғана заң шығарушы осы адамдарға осы рәсімге келуді ұсынады. Мен қазір әлеуметтік теңсіздіктің аса өткір дәрежесін алдын ала анықтаған проблемалық берешектің басым көпшілігі банктік қарыз шарттары, тұтынушылық қарыздар, МҚҰ шарттары және т.б. бойынша өтетініне сенімдімін. Адамдар қайта несие алады. Жүйе көптеген жылдар бойы банктік лоббидің пайдасына қарай жасалды және қазір бұл жағдай сақталып отыр. Егер заң осындай редакцияда қабылданса, оған отбасының тағдырын өзгертемін дегендердің үмітін қалдырыңыздар. Бұл өзгермейді, өйткені бұл екі бап сізді соттан тыс өндіріп алу мүмкіндігінен айырады», - деп атап өтті экономист.
Ошақбаев сондай-ақ шетелге шығуға тыйым салу туралы норманы мүлдем алып тастауды ұсынды, өйткені, егер азамат қандай да бір құқықтық тетікте болмаса, бұл Конституцияға қарсы норма.
