Жобалық құны 5 миллиард теңге болатын зауыт Зеренді ауданы Гранит ауылында орналасады. Оның құрылысына Армандас Стар жетекшілік етеді.
Бастапқы кезеңде 150-ге жуық жұмыс орнын құру жоспарлануда. Қалдықтардан отын түйіршіктері мен брикеттер өндіру бойынша жоғары технологиялық жобаны жүзеге асыру жоспары туралы небәрі үш жыл бұрын айтылған болатын.
Шындығында, зығыр сабанынан алынған биоотын ағаш пен көмірге тамаша балама ретінде қызмет етеді. Жетекші ресейлік және неміс институттары өткізген сертификаттау емтихандарының бүкіл сериясы кезінде тәжірибелік үлгілер жоғары жылу мөлшерін, зиянды заттардың ең аз мөлшерін, көмірқышқыл газы шығарындыларынан көмірқышқыл газының эмиссиясының іс жүзінде нөлдік деңгейін көрсетті.
– Ағымдағы жылдың қараша айында зауытты іске қосуды жоспарлап отырмыз. Өнімділік көлемі жылына 70 мың тонна дайын өнімге дейін жетеді. Өнімдер толығымен экспортқа бағытталған, Дания, Германия, Ұлыбритания елдерімен меморандумдар жасалды, жақында Жапониядан өтінімдер түсті. Дегенмен, біздің ұжым тек коммерциялық мақсатты көздемейді, – дейді жоба жетекшісі Аягөз Әбдірахманова. Біз қоршаған ортаны сақтауға мүдделіміз. Бұл жобаның іске қосылуы көміртегі шығарындыларын айтарлықтай азайтуға, ормандардың кесілуіне жол бермеуге, оларды сақтауға және көмірді жағу қажеттілігін азайтуға ықпал етеді.
Айтпақшы, Қазақстанда зығыр дақылдарының жалпы егіс көлемі 2010 жылғы 222 мың гектардан 2021 жылы 1,5 миллион гектарға дейін өсті. Оның үстіне зығыр қалдықтары тыңайтқышқа жарамсыз (сабанның бұл түрі ұсақталып, жыртылғанда қатты болады), қарашірікке айналу мерзімі ұзақ. Жыл сайын зығырды жинағаннан кейін егістіктерде 2 миллион тоннаға дейін сабан қалады, оның 1-2 пайызынан аспайды. Қалғандары ешқандай пайдасыз күйіп кетеді, кейде экожүйеге орасан зор зиян келтіреді. Сондықтан бұл жобаға Германиядан шетелдік серіктестер қызығушылық танытты. Amandus Kahl холдингі болашақ өндіріс үшін жабдықтарды жеткізе бастады.
- Зығыр қалдықтары ең қиын өнім болып табылады, ол ерімейді, топырақта қиындықпен және ұзақ уақыт өңделеді, іс жүзінде отын ретінде пайдаланылмайды. Осылайша, болашақ зауыт еш жерде пайдаланылмайтын қалдықтарды қайта өңдеу арқылы сұранысқа ие жоғары сапалы өнімге айналдыруға болатынының үлгісіне айналады, - дейді Амандус Кал басшысы Йоахим Берман.
Айтпақшы, жабдық зығыр сабанын ғана емес, сонымен қатар биомассаның барлық түрлерін, бүгінде жай ғана қоқысқа тасталатын қалдықтардың барлығын дерлік өңдей алады. Нысанның орналасу орнын логистикалық таңдау негізгі зығыр егіс алқаптары Ақмола және Солтүстік Қазақстан облыстарында шоғырланғандығымен түсіндіріледі, сондықтан бұл аймақ алтын кенішінің бір түрі болып табылады. Йоахим Берманның айтуынша, жобаның мультипликативті әсері ғана емес: зығыр қалдықтарынан жанармай өндіру аймақтағы және жалпы елдегі экологиялық жағдайды жақсартатыны сөзсіз.
– Соңғы 30 жылда елдеріміз экономикалық байланыстарды табысты дамытып келеді. Бірегей зауыттың іске қосылуы екі мемлекет арасындағы өзара тиімді ынтымақтастықтың тамаша үлгісі болмақ. Мүдделер сәйкес келгенде, біз ортақ мақсаттарға, соның ішінде қоршаған ортаны қорғауға қол жеткізуге бір қадам жақындаймыз. Жобаға қатысушылардың іскерлік рухы, батылдығы мен шығармашылығының арқасында түйіршіктер зауыты дами береді деп ойлаймын. Жоба соңғысы болмай, басқа да перспективалы бизнес-бастамалар жүзеге асады деп сенемін, - деп атап өтті Германияның Қазақстандағы Елшісі Моника Иверсен.
Келер жылдың өзінде зауыт жобалық қуатына шығуды көздеп отыр. Қазіргі уақытта оның бастамашылары бизнеске 600 миллион теңгеге жуық өз қаражатын салып, жергілікті билік тарапынан серіктестік қолдауға үміт артып отыр. Тағы бір айта кетерлігі, жыл басынан бері облысқа 180 миллиард теңгеден астам инвестиция тартылса, оның 70 пайызы жекеменшік.
