Катя қазақ тілінде емін-еркін сөйлейді. Тіпті қазақ достары мен курстастары да ана тілін меңгеруге көмектесуін сұрайды екен.
– Мен ауылдық жерде, Төлеби ауданында өстім, - дейді Екатерина Асадчева. – Біздің ауыл – көп ұлтты. Көршілері негізінен өзбектер, күрдтер. Жақын жерде қазақтар аз тұрады. Бірақ мектепте біз қазақ сыныптарымен тығыз байланыста болдық. Қалай болғанда да, мен сөйлеуді үйрендім. Мектептегі мұғалімдер де жақсы болды, сабақ өткізуге өте жауапкершілікпен қарады.
Катя сабақта оқушыларға қазақ тілінің сұлулығы мен байлығын ашуға, сөздік қорын толықтыруға тырысқан педагогтарды ризашылықпен еске алады. Олар: Әділбек Дүйсенбеков, Кәмшат Абылаева, Әлия Сахова, Алиша Ағабекова.
– Біздің педагогтарда оқытудың қандай да бір жеке тәсілдері немесе суперметодика болды деп айта алмаймын,-деп жалғастырды әңгімелесуші. - Керісінше, мектептегі атмосфераның өзі, біз ән айтқан әндермен, билермен, костюмдермен мектептен тыс іс-шаралар – бәрі де тіл үйрену қажеттілігі идеясын көтерді. Бірінші сыныптан бастап мен мектептегі көркемөнерпаз үйірмелеріне белсенді қатыстым, қазақ тілінде өлеңдер оқыдым, хорда ән айттым, жеке орындадым. "Әлия" әнін мақтанышпен шырқағаным есімде, оны мен мемлекеттік тілде бірінші болып орындадым.
Катя әрдайым сабақты өзі орындайтын. Ол отбасының үлкені. Үйде көптеген орыс-қазақ және қазақ-орыс сөздіктері болды, олар үй тапсырмаларын дайындауда оның адал көмекшілері болды. Оқушы әр сөзді есте сақтап, сөздік қорын үнемі толықтыруға тырысты.
"Мен Үй тапсырмасы өте қиын болған жағдайда ғана өзбек көршілерімнен көмек сұрағаным есімде", – дейді Екатерина. - Менің әкем Михаил Вячеславович та қазақ тілін біледі, ол фельдшер. Ол ауылда өсті, тілді көп күш жұмсамай-ақ үйренді. Әкем үнемі қазақ тілін білетінін айтатын, бірақ мен оның сөйлегенін ешқашан естіген емеспін. Үй тапсырмасын менімен орындау туралы әңгіме мүлдем болмайтын.Бір күні телефонмен науқасқа кеңес бергенін естігенше оның тілді білетініне күмәнданатынмын.
Катя 6-сыныпта Қазақстанда өмір сүріп тілді білмеу – нонсенс деген қорытындыға келген. Содан бері оның тіл үйренуге деген көзқарасы толық өзгерді. Ол оны білімнің белгілі бір мөлшері, үйрену және есте сақтау қажет ақпарат мөлшері ретінде емес, оны пайдалану үшін жұмыс құралы ретінде қабылдай бастады. Санадағы бұл төңкеріс оқушының еркін сөйлеуіне әкелді. Бұл 7-сынып кезі еді. .
– Бәрі өздігінен болды, менің әкемде де солай болған шығар, - деп санайды Екатерина Асадчева. - Маған кенеттен қазақ тілінде сөйлеу және басқаларды түсіну қызық болды. Келісіңіз, сіз, әрине, адамдар бір нәрсе туралы сөйлесетін, қандай да бір тақырыпты талқылайтын компанияда болған кезде өзіңізді ыңғайсыз сезінесіз, сіз түк түсінбейсіз. Бұл тіпті қызықсыз болып көрінді маған. Оған қоса бәрін түсінгенде, жалпы әңгімеге қатысқанда өзіңді мүлдем басқаша сезінесің ғой. Бұл бір-бірін түсінуге мүмкіндік береді, қарым-қатынасқа жеңіл. Университетте 1-ші курсқа келгенімде қазақ тілін білгенімнің арқасында бірден белсенді бола шықтым. Содан бері түрлі іс-шараларға, форумдарға, кездесулерге, конкурстарға қатысып келемін.
Студент сөздерді және сөз тіркестерін жаттап алу ешқашан тіл үйрену процесінде болған емес дейді. Сөйлеу қабілеті қарым-қатынас процесінде дамыды. Ойды жеке сөздермен, сөз тіркестерімен жеткізуге тырысу уақыт өте келе жақсы сөйлеуге әкелді, ол тек жетілдірілді. Осы кезде ол жадыда сақталған жаңа сөздерді білді, тіпті өз ойын жеткізу үшін жаңа өрнектердің көмегімен сөйлем құруға тырысып, тәжірибе жасауға тырысты.
– Көбісі тіл үйренуге тырысады, сөйлегісі келеді, бірақ еш нәтиже бермейді, - дейді Екатерина Асадчева. - Институтта өз ана тілін білмейтін қазақ студенттері бар. Олар маған келіп: "Катя, үйрет, білгім және сөйлескім келеді, мен ұяламын...», - деп. Мұндай жағдайлар менде де болды. Мен ешкімді жоққа шығармаймын, бірден адамды диалогқа қатыстырамын. Сондықтан олар біртіндеп сөйлей бастайды.
Мен Катядан мемлекеттік тілді білу қажеттілігін түсінетін, бірақ оны меңгерудегі жетістіктерімен мақтана алмайтын барлық адамдарға бірнеше кеңес беруді өтіндім.
– Ана тілінде көбірек сөйлесу керек. Егер адам сізді түсінбесе және сіз оны түсінбесеңіз, сіз қандай да бір ақпаратты жеткізу үшін сөздерді табуға тырыссаңыз, бұл сөйлеуді бастаудың тамаша жолы. Менің жағдайымда бұл жемісін берді. Маған шынымен де біздің ауылдың қазақ тілді тұрғындары тіл үйренуге қатты көмектесті.
Студенттің айтуынша, курстарға барудың ешқандай мәні жоқ, себебі, ерте ме, кеш пе, бәрі ұмытылады.
– Оқулықтар туралы ұмытып, сөйлесе бастаңыз, - деп кеңес береді Екатерина Асадчева. - Адамдармен мұндай қарым-қатынас тіл туралы түсінік пен сөйлеу дағдыларын береді. Күн сайын әдетті қалыптастыру және тілді аздап қолдану өте маңызды. Кәдімгі күндері жарты күн орыс тілінде сөйлеймін, қазақ тілінде де осынша сөйлеймін, кіммен сөйлесу керегін ескеремін. Фильмдерді қазақ тілінде субтитрлермен орыс тілінде көру де есту және көру жадын дамытуға және сөздік қорын толықтыруға көмектеседі. Қазақ тілін білетін адамға деген қарым-қатынас қалай өзгеретінін бірнеше рет байқадым. Осындай сәттерде мен осы әдемі тілде сөйлегенімді мақтан тұтамын.
