Жақында Алматы облысының әкімдігінде су-шаруашылық инфрақұрылымын дамыту мәселелерін мемлекеттік органдар, коммуналдық қызметтер, Балқаш-Алакөл бассейндік инспекциясының өкілдері талқылады.

Облыстық ауыл шаруашылығы басқармасы басшысының орынбасары Коюмчан Омаров хабарлағандай, өңірде 240 мың гектарға жуық суармалы алқап бар. Суармалы судың негізгі көздері су қоймалары (Қапшағай, Бартоғай, Бестөбе және басқалары), сондай-ақ Іле Алатауының таулы өзендері болып табылады.

Өткен жылы жер үсті көздерінен су алу көлемі 1,7 млрд текше метрді, ал оны беру 1,4 млрд текше метрді құрады. Негізінен суармалы алқаптарда жергілікті диқан жүгері, бидай, күріш, соя, күнбағыс, картоп және басқа да дақылдарды өсіреді.

Облыс әкімдігінің деректері бойынша, өңір аумағында 205 гидротехникалық құрылыстар – су қоймалары, тоғандар, бөгеттер және ирригациялық желілер бар. Диқаншыларды суаратын сумен жабдықтауды "Қазсушар" РМК Алматы филиалы, Д. Қонаев атындағыҮлкен Алматы каналы (БАК) филиалы, бірқатар коммуналдық су шаруашылықтары мен жеке кәсіпорындар жүзеге асырады.

Табиғи монополияларды реттеу комитетінің басқармасымен бекітілген тариф 0,787 теңге / м3 құрайды. Фермерлердің суармалы су сатып алу шығындарының бір бөлігін жабу үшін облыстық бюджеттен мемлекеттік субсидия ретінде 661,2 млн теңге бөлінді.

– Сонымен қатар, ирригациялық желілер мен гидротехникалық құрылыстардың тозуына байланысты су шығыны артты, - деп кездесуге қатысушылардың назарын аударды Коюмчан Омаров. – Бұл мәселені шешу үшін облыстың сегіз ауданы мен Конаев қаласында суару каналдарын қайта жаңарту жұмыстары жүргізілуде.

Барлығы 57 мың гектардан астам суармалы жерді қалпына келтіру қажет. Спикердің айтуынша, қайта құру жобаларын әзірлеуге облыстық бюджеттен 1,75 млрд теңге бөлінген. Құрылыс-монтаж жұмыстарының құны 88,2 млрд теңгені құрайды. Атқарылған жұмыстарға келер болсақ, соңғы бес жылда өңірде 8,3 мың га суармалы жер қалпына келтірілді. Бірқатар ирригациялық жүйелерге күрделі жөндеу жүргізілуде, ал Ұйғыр ауданында екі су қоймасын салу жоспарлануда.

Кездесу барысында "Казгипроводхоз" Институты" ЖШС Бас директоры Анатолий Рябцев Алматы облысында соңғы 30 жылда жаңа арналар мен су қоймалары салынбағанын алға тартты.

– Ескі суару жүйелері қайта құруды қажет етеді, өйткені олардың пайдалы әсер коэффициенті 75%-дан 60%-ға дейін төмендеді, - деп мәлімдеді сарапшы. – Бұл магистральдарға республикалық бюджет есебінен қолдау көрсетілгені жақсы, әйтпесе олардың ПЭК одан да төмен болар еді. Сонымен қатар, Алматы облысындағы су ресурстарына қатысты жағдай басқа облыстарға қарағанда әлдеқайда жақсы, өйткені мұнда көптеген тау салалары бар.

Техника ғылымдарының докторының айтуынша, егістікті суару проблемаларының тағы бір себебі – заманауи ылғал үнемдеу технологияларын енгізудегі қиындықтар. Көптеген фермерлер олардың қымбаттығына байланысты бүрку техникасын, тамшылатып суару жүйелерін қолданудан бас тартады. Бірақ қазірдің өзінде арнайы бағдарлама әзірленуде, оған сәйкес мемлекет осындай жобаларды субсидиялап, шаруа және фермер қожалықтарына тиісті қаржылық қолдау көрсететін болады.

Кеңесті қорытындылай келе, облыс басшысы Марат Сұлтанғазиев өзінің орынбасары Батыржан Байжұмановқа, ауыл шаруашылығы басқармасына, аудандар мен қала әкімдеріне су шаруашылығы саласын дамыту мәселелері бойынша айтылған ақпаратты назарға алуды тапсырды. Гидротехникалық объектілерді жөндеу және ғылыми-іздестіру жұмыстарын жүргізу жөнінде жобалау-сметалық құжаттама әзірлеу қажет. Алматы облысының су шаруашылығына бөлінетін бюджет қаражатын уақтылы және тиімді пайдалану жөніндегі шаралар қатаң бақылауға алынатын болады.