Өтелуге жататын шығындардың барлық түрлерінің ішінде экспорттаушылар арасында тауарларды теміржол көлігімен жеткізу ең сұранысқа ие болып қала береді. Осы бағыт бойынша барлығы 7,05 млрд теңгеге 328 өтінім немесе жалпы соманың 79,7% мақұлданды. Тауарларды жылжыту шығындарын өтеу бойынша 0,3 млрд теңгеге 49 өтінім мақұлданды.
Салалар бойынша биылғы жылы азық-түлік өндірушілері дәстүрлі белсенділік танытты. Олардың басым бөлігі май, ұн, нан-тоқаш, ұннан жасалған кондитерлік өнімдер, макарон өнімдері, ауыз су мен сусындар, балық өңдеуші кәсіпорындар және т.б.. Ауыл шаруашылығы саласын ұсынатын экспорттаушы компанияларға жалпы сомасы 3,7 млрд теңгені құрайтын 229 өтінім мақұлданды.
2021 жылмен салыстырғанда өтінімдердің барлық түрлері бойынша өтемақы көлемінің өсуі байқалды. Қағаз және қағаз өнімдерін өндірушілердің өтінімдері бойынша төлемдер айтарлықтай өсті – 5,5 есе, химия өнеркәсібі өнімдері – 4,7 есе, балық өсіру кәсіпорындары – 4,5 есе, тоқыма бұйымдарын өндірушілер – 3,8 есе.
Мақұлданған өтінімдердің ең көп саны Қостанай облысына, Алматы қаласына, Алматы, Қарағанды, Павлодар облыстарына және Шымкент қаласына тиесілі.
2022 жылы шығындардың бір бөлігін өтеген шағын және орта бизнес кәсіпорындары негізінен дайын өнімді жақын елдерге экспорттайды. Оның ішінде қазақстандық тауарлардың 17,8%-ы Өзбекстанға жөнелтіледі, Ресейге экспорттың 16,1%-ы келеді, одан әрі Ауғанстан, Тәжікстан және Қырғызстан келеді. Осы бестіктен басқа отандық компаниялар өнімдерді Еуропа елдеріне, сондай-ақ БАӘ, Канада, АҚШ және басқа да көптеген алыс шет елдерге экспорттайды.
2022 жылғы желтоқсанда экспорттаушыларға шығындардың бір бөлігін өтеу ережесіне өзгерістер бекітілді. Экспорты бойынша шығыстары өтелуге жататын тауарлардың тізбесіне 1146 тауар позициясы қайтарылды. Олардың ішінде ұн, ет, тұз және басқалары бар. Қайтару негізінен төменгі шекті позицияларға әсер етті.
«2022 жылы QazTrade көлемі жағынан да, сомасы жағынан да өтемақы алуға өтінімдермен ауқымды жұмыс жүргізді. Келесі жылы бірдей өршіл міндеттер тұр. Ең алдымен, 2022 жылғы өтінімдерді қарау процесін аяқтау қажет. Бұл 7 млрд теңгеге 300-ге жуық өтінім. Бұл мәселе бойынша шешім қабылданып, бюджетте қажетті қаражат қарастырылған. Екіншіден, өтінімдерді жаңа қабылдауды жариялау мәселесі пысықталуда. QazTrade, әрине, біздің экспорттаушылардың белсенділігіне сенеді», - деді «QazTrade» сауда саясатын дамыту орталығы» АҚ Бас директоры Нұралы Бөкейханов.
Ол сондай-ақ келесі жылы «QazTrade» экспорттаушыларды қолдаудың мемлекеттік шараларының операторы ретінде ҚР Сауда және интеграция министрлігімен бірлесіп шығындарды өтеу процесінің тиімділігін оңтайландыру және арттыру жөніндегі жұмысты жалғастыратынын атап өтті.
2022 жылы «QazTrade» компаниясына 259 экспорттаушы компаниядан барлығы 621 өтінім келіп түсті.
