Азаматтың Конституциялық Сотқа өтінішпен жүгіну құқығы Қазақстан Республикасы Конституциясының 72-бабында бекітілген.
Бүгінгі таңда Конституциялық Сотқа азаматтардан 500-ден аса өтініш келіп түсті. Олардың басым бөлігі екі жылдан астам уақыт бұрын күшіне енген қылмыстық сот үкімдерінің күшін жоюға, тексеруге және қайта қарауға қатысты. Ал «Қазақстан Республикасының Конституциялық Соты туралы» Конституциялық заңның 45-бабының 2-тармағына сәйкес азаматтың өтініші, егер ол сот актісі қабылданғаннан кейін бір жылдан кешіктірілмейтін мерзімде берілсе қарауға жатады.
Сондай-ақ, азаматтардың өтініштерінің 60% - дан астамында соттар конституциялық нормаларға қайшы келетін даулы актілерді қолданған не азаматтың қатысуымен азаматтық немесе әкімшілік істердегі құқықтары мен бостандықтарына тікелей қатысты болған нақты жағдайлар көрсетілмеген.
Сондай-ақ, бірқатар өтініштер аталған Конституциялық заңның 41-бабы 4-тармағының талаптарын сақтамай, заңды тұлғалардың атынан келген.
Осы нормаға сәйкес азаматтардың заңды өкілдері ретінде заң консультанттары палатасының мүшелері, адвокаттар, сондай-ақ заңмен, жарғымен немесе ережемен осы ұйым мүшелерінің немесе басқа адамдардың құқықтары мен мүдделерін қорғау құқығы берілген ұйымдардың уәкілетті тұлғалары ғана өтініш бере алады.
Өкілдік лауазымы бойынша немесе заң бойынша жүзеге асырылатын жағдайларды қоспағанда, тиісті өкілеттіктер, сондай-ақ егер өтінішті оның атынан уәкілетті адамдар берген болса, мұндай өкілеттілік туралы құжат азаматтың жазбаша келісімімен өтінішке қоса берілетін құжаттармен расталуы тиіс.
Конституциялық Сот аппаратының хабарлауынша, азаматтардың өтініштерінің 90% - дан астамында Конституциялық заңның 41, 44, 45-баптарының талаптарын сақталмай жолданған.
Осыған байланысты, алғашқы қарау нәтижелері бойынша азаматтар мен ұйымдар атынан өтініш берушілердің атына заңнамалық талаптарды түсіндіре отырып және анықталған бұзушылықтар жойылған жағдайда қайта жүгіну мүмкіндігі сақталатынын көрсете отырып, егжей-тегжейлі жауаптар жолданып жатқанын атап өтеміз.
Эльвира Әзімова Қазақстан Республикасындағы конституциялық заңдылықтың жай-күйі жөніндегі жыл сайынғы жолдауды әзірлеу кезінде заңнаманы қолдана отырып, азаматтардың көтерген проблемаларына, оның ішінде кері қайтарылған өтініштерде көтерілген проблемаларға да талдау жасалатынын атап өтті.
Конституциялық Сотқа өтініштер Электрондық құжат айналымының бірыңғай жүйесі, электрондық үкіметтің веб-порталы және e-Otinish арқылы қабылданады.
Қағаз жеткізгіште Астана қаласы, Мәңгілік Ел көшесі, 13 мекенжайы бойынша хат-хабарларды қабылдау пунктінде қабылданады. Тел.8(7172) 576398, 576340.
