ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметінде өткен брифингте ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі Ерлан Әукенов және ҚР Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау министрлігі Əлеуметтік көмек департаменті директорының орынбасары Асқар Ниязов «Ардагерлер туралы» жаңа заңында айқындалған ардагерлердің санаттары мен оларды әлеуметтік қолдау шаралары туралы әңгімеледі.

Ерлан Әукенов өз сөзінде Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі әлеуметтік заңнаманы жетілдіру бағытында үнемі жұмыс жасап жатқандығын атап өтті. Мысалға, басты мақсаты ардагерлердің әлеуметтік жағынан қорғауды қажет ететін санаттарын анықтау және де әлеуметтік қолдау шараларын күшейту саналатын «Ардагерлер туралы» заңы әзірленіп, оны Қазақстан Республикасы Парламентінің Сенаты қабылдады.

Сонымен, ардагерлердің әлеуметтік қорғалатын 5 санаты және олар үшін арнайы мемлекеттік жәрдемақы мөлшері анықталды:

  • Ұлы Отан соғысының ардагерлері үшін - 16 АЕК (44 448 теңге, 1025 адам);
  • басқа мемлекеттер аумағындағы әскери іс-қимылға қатысушы ардагерлер үшін - 6,19 АЕК (17 196 теңге, 21 729 адам) және 4,8 АЕК (13 335 теңге, 10 248 адам);
  • Ұлы Отан соғысының ардагерлеріне жеңілдіктер мен кепілдіктер бойынша теңестірілген ардагерлер - 7,55 (20 974 теңге, 16 175 адам) және 6,19 АЕК (17 196 теңге, 21 729 адам);
  • еңбек ардагерлері - 138,63 (385 115 теңге) және 2,13 АЕК (5 918 теңге, 107 701 адам);
  • тиісті заңмен қамтылған адамдардың басқа санаттары - 4,8 (13 335 теңге, 4 299 адам), 4,48 (12 357 теңге, 15 адам) және 4,59 АЕК (12 752 теңге, 13 454 адам).

«Заңда Ұлы Отан соғысының ардагерлеріне жеңілдіктер мен кепілдіктер бойынша теңестірілген тұлғалар қатарынан басқа мемлекеттердің аумағындағы әскери іс-қимылдардың ардагерлері атап көрсетілген. Осылайша Ауғанстан, Вьетнам, Алжир, Египет және басқа мемлекеттердегі әскери қимылдарға қатысқан әскери қызметшілер әскери іс-қимыл ардагерлері санатына енеді. Сонымен бірге барлық қолданыстағы жеңілдіктер мен жәрдемақылар сақталып қалады», - деді Ерлан Әукенов.

Осы санаттағы ардагерлердің қатары ТМД елдерінің 1994 жылы Қазақстан ратификациялаған ардагерлерге берілетін жеңілдіктер мен кепілдіктерді өзара тану туралы келісімінде бекітілген. Бұл санатқа Кеңес Одағы қарулы күштерінің қатарында әр жылдары 23 қақтығысқа қатысқан әскери қызметшілер кіреді.

Сондай-ақ, басқа мемлекеттердің аумағындағы соғыс ардагерлерінің санаты, 1994 жылғы келісімде қарастырылмаған тұлғалармен кеңейтілді (10 248 адам, 4,8 АЕК – 13 335 теңге):

  • 1992 жылдан 2001 жылға дейін ТМД сыртқы шекарасын тәжік-ауған секторында қорғауды күшейту кезінде (9 635 адам);
  • 1968 жылы Чехословакиядағы жанжалды реттеуде (64 адам);
  • Таулы Қарабақтағы ұлтаралық қақтығысты реттеуде (255 адам);
  • Ирактағы бітімгершілік операциясына қатысатын ұлттық контингент (294 адам).

«Әлеуметтік әділеттілік қағидатын қамтамасыз ету үшін, Ұлы Отан соғысының қатысушылары сапынан Социалистік Еңбек Ерлеріне және Социалистік Еңбек Ерлеріне берілетін арнайы мемлекеттік жәрдемақылардың мөлшері сәйкесінше 2 және 15 есе (74,65 және 9,6 АЕК-тен) 138,63 АЕК-ке дейін (2020 жылы - 385 115 теңге) өсті. Бүгінгі таңда Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысқандар арасында Социалистік Еңбек Ерлерінің саны - 2 адам, Социалистік Еңбек Ерлерінің саны - 73 адам», - деді вице-министр.

Сондай-ақ Чернобыль апатынан зардап шеккендерге берілетін мемлекеттік жәрдемақылардың мөлшерін 2,13 АЕК-тен (2020 жылы 5 918 теңге) 4,8 АЕК-ке (2020 жылы 13 335 теңге) екі есе көбейту ұсынылады. Осы заңның барлық тармағын орындау үшін жыл сайын қосымша 2 миллиард теңге бөлінеді. Нәтижесінде, 2020 жылы Қазақстандағы ардагерлерді мемлекеттік қолдау шараларымен қамту 169 мыңнан 180 мың адамға дейін артады.