Құжатта президенттің кезектен тыс сайлауы 2022 жылғы 20 қарашада жаһандық жағдайда бұрын-соңды болмаған өзгеріс аясында өткені жазылған: Мәскеудің Украинаға қарсы соғысы қоғамда кең резонанс тудырып, қауіпсіздікке қатысты алаңдаушылықты күшейтті. Азаматтар тәуелсіздікті, қауіпсіздікті және тұрақтылықты бағалай бастады. Шын мәнінде, бейбітшілік пен қауіпсіздіктің сақталуы сайлаушылардың көбі үшін негізгі қозғаушы күш болды, бұл демократияға қол жеткізу жолы. Қаңтардағы оқиғалардан кейін ел саяси, әлеуметтік және экономикалық реформалар жүргізуде. Бұл өзгерістер маусым айында Конституциялық референдумда қолдау тапты. Сайлау келесі мемлекет басшысының осы проблемаларды шешуге және Қазақстанды демократиялық саяси жүйеге бағдарлай отырып, күшті егеменді ел ретінде одан әрі нығайтуға мандат алуына бағытталды.
«Мен 2005 жылдан бері сайлауды бақылап келемін. Жас және егде жастағы сайлаушылармен әңгімелесу барысындағы бақылаулармен бөлісейін. Сайлау – бұл үміт оты. Біз осыны түсіндік. Азаматтар, әсіресе жастар, яғни 35 жасқа толмаған адамдар қауіпсіздікті, тұрақтылықты, тәуелсіздікті қалыпты жайт ретінде қабылдамайды. Мұны қаңтардағы қайғылы оқиғалармен түсіндіруге болады. Кеше олар үміт үшін дауыс берді. Менің ойымша, бұл сайлау нәтижелерімен байланысты, өйткені әр дауыс үміт ұялатады. Президент Тоқаев өз уәделерін орындай алады және демократиялық реформалар жүргізуді жалғастырады деген үмітті. Сондықтан, қорытындылай келе, кеше демократия жолында алға қадам жасалды деп санаймыз. Біз Қазақстан халқын құттықтаймыз», - деп түйіндеді халықаралық байқаушы.
Оның миссиядағы әріптесі, Джеймстаун қорының аға ғылыми қызметкері Маргарита Ассенова да сайлаушылардың қатысуының жоғары деңгейін және саяси іс-шараның кәсіби өткізілгенін атап өтті.
«Бұл сайлау жақсы ұйымдастырылып, өткізілді. Бәрі ашық болды. Бақылау кезінде бізге барлық ережелер, шарттар түсіндірілді, комиссия төрағасы барлық сұрақтарымызға жауап берді. Техникалық тұрғыдан сайлау учаскелерінде нәтижелер бірдей болғанын байқамадық. Бұл жақсы ұйымдастырылған және өткізілген үлгі боларлық сайлау. Сонымен қатар біз сөйлескен басқа да халықаралық байқаушылар сияқты ешқандай проблемаларды байқамадық. Тек басқа үміткерлерге қолдау аз көрсетілген сияқты. Кеше біз сөйлескендердің бәрі басқа кандидаттарды танымайтынын, оларды ешқашан көрмегенін немесе олар туралы естімегенін айтты. Сондықтан олар өздеріне жақсы таныс және елде бағдарламалар мен реформалар жүргізіп жатқан адамға дауыс беруді жөн көреді. Президент Тоқаевқа көп дауыс берудің басты себебі осы», - деп атап өтті байқаушы.
Ассенова АҚШ-тың тәжірибесін ұстануға кеңес берді: мемлекет басшысы лауазымына үміткерлер үгіт-насихат жұмыстарын алдын ала бастауы керек немесе науқан мерзімін кем дегенде 60 күнге дейін ұзарту керек.
